Materion Ariannol a Polisiau / Financial Matters and Policies
Public Audit (Wales) Act 2004 Section 29 Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) 2014 1. Mae archwiliadau cyfrifon dros CYNGOR CYMUNED LLANSANNAN ar gyfer y blynyddoedd Sy'n gorffen ar 31 Mawrth 2024 wedi'u cwblhau. 2. Mae'r cofnod blynyddol ar gael i'w arolygu gan etholwyr llywodraeth leol ardal CYNGOR CYMUNED LLANSANNAN [ trwy wneud cais at: (a) Rhowch enw, swydd a chyfeiriad y person y dylai etholwyr llywodraeth leol wneud cais iddo/iddi i archwilio'r datganiad cyfrifon (a) EMRYS WILLIAMS, Clerc, Cyngor Cymuned Llansannan. Groesffordd, Henllan, Dinbych > Click to email< (b) Rhowch yr amseroedd y gall etholwr llywodraeth leol wneud cais i archwilio'r Ffurflen Flynyddol rhwng 9.00 yb, a 5.00 yp ar ddydd Llun i ddydd Gwener gan eithrio gwyliau cyhoeddus), pryd y gall unrhyw etholwr llywodraeth leol wneud copïau o'r cofnod blynyddol 3. Darperir copïau i unrhyw etholwr llywodraeth leol os gwneir taliad o £1.00 am bob copi o'r ffurflen flynyddol (d) Rhowch enw a swydd y person sy'n gosod yr hysbysiad EMRYS WILLIAMS, Clerc, Cyngor Cymuned Llansannan (e) Rhowch ddyddiad gosod yr hysbysiad 08fed EBRILL 2025 Public Audit (Wales) Act 2004 Section 29 Accounts and Audit (Wales) Regulations 2014 1. The audit of accounts for the LLANSANNAN COMMUNITY COUNCIL for the years ended 31 March 2024 has been concluded. 2. The annual return is available for inspection by any local government elector for the area of the LLANSANNAN COMMUNITY COUNCIL on application to: (a) Insert name, position and address of person to whom local government electors should apply to inspect the annual retuurn EMRYS WILLIAMS, Clerk Llansannan Community Council . Groesffordd, Henllan, Denbigh. LL16 5DA > Click to email < (b) Insert the times between which a local government elector may apply to inspect the annual return between 9.00 am and 5.00 pm on Mondays to Fridays (excluding public holidays), when any local government elector may make copies of the annual return. 3. Copies will be provided to any local government elector on payment of £ 1.00 for each copy of the annual return. (d) Insert name and position of person placing the notice EMRYS WILLIAMS, Clerk Llansannan Community Council (e) Insert date of placing of the notice 08th APRIL 2025 Hysbysiad archwilio Hysbysiad o benodi'r dyddiad ar gyfer arfer hawliau etholwyr CYNGOR CYMDEITHAS LLANSANNAN. Y flwyddyn ariannol sy'n dod i ben 31 Mawrth 2024 1. Dyddiad cyhoeddi 16eg Mehefin 2024 2. Bob blwyddyn mae'r cyfrifon blynyddol yn cael eu harchwilio gan Archwilydd Cyffredinol Cymru. Cyn y dyddiad hwn, caiff unrhyw berson â buddiant gyfle i archwilio a gwneud copïau o'r cyfrifon a'r holl lyfrau, gweithredoedd, contractau, biliau, talebau a derbynebau ac ati sy'n ymwneud â hwy am 20 diwrnod gwaith ar rybudd rhesymol. Ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2024, bydd y dogfennau hyn ar gael ar rybudd rhesymol wrth wneud cais i: Emrys Williams, Clerc, Cyngor Cymuned Llansannan e-bost > Click to email Ffon symudol 07876266339 rhwng oriau 9.00 y bore a 5.00 y prynhawn. o ddydd Llun i ddydd Gwener yn dechrau ar 01 Gorffennaf 2024 ac yn gorffen ar 26 Gorffennaf 2024 3. O 12 Medi 2024, hyd nes y bydd yr archwiliad wedi'i gwblhau, mae gan Etholwyr Llywodraeth Leol a'u cynrychiolwyr hefyd: • yr hawl i holi'r Archwilydd Cyffredinol am y cyfrifon. • yr hawl i fod yn bresennol gerbron yr Archwilydd Cyffredinol a gwneud gwrthwynebiadau i'r cyfrifon neu unrhyw eitem ynddynt. Yn gyntaf, rhaid rhoi rhybudd ysgrifenedig o wrthwynebiad i'r Archwilydd Cyffredinol. Rhaid rhoi copi o'r hysbysiad ysgrifenedig i'r cyngor hefyd. Gellir cysylltu â'r Archwilydd Cyffredinol drwy: Archwiliadau Cyngor Cymunedol, Archwilio Cymru, 1 Prifddinas-Chwarter, Stryd Tyndall, Caerdydd, CF10 4BZ neu drwy e-bost yn Click to email 1. Mae'r archwiliad yn cael ei gynnal o dan ddarpariaethau Deddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2004, Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) 2014 a Chod Ymarfer Archwilio Archwilydd Cyffredinol Cymru. Audit notice Notice of appointment of the date for the exercise of electors' rights LLANSANNAN COMMUNITY COUNCIL. Financial year ending 31 March 2024 1. Date of announcement, 16th June 2024. 2. Each year the annual accounts are audited by the Auditor General for Wales. Prior to this date, any interested person has the opportunity to inspect and make copies of the accounts and all books, deeds, contracts, bills, vouchers and receipts etc relating to them for 20 working days on reasonable notice. For the year ended 31 March 2024, these documents will be available on reasonable notice on application to: Emrys Williams, Clerk, Llansannan Community Council. e-mail > Click to email mobile number, 07876266339 between the hours of 9.00 am and 5.00 pm on Monday to Friday commencing on 01 July 2024 and ending on 26 July 2024 3. From 12 September 2024, until the audit has been completed, Local Government Electors and their representatives also have: • the right to question the Auditor General about the accounts. • the right to attend before the Auditor General and make objections to the accounts or any item in them. Written notice of an objection must first be given to the Auditor General. A copy of the written notice must also be given to the council. The Auditor General can be contacted via: Community Council Audits, Audit Wales, 1 Capital Quarter, Tyndall Street, Cardiff, CF10 4BZ or by email at Click to email 4. The audit is being conducted under the provisions of the Public Audit (Wales) Act 2004, the Accounts and Audit (Wales) Regulations 2014 and the Auditor General for Wales' Code of Audit Practice
RHEOLIADAU ARIANNOL CYNGOR CYMUNED LLANSANNAN
Adolygwyd a mabwysiadwyd 12-02-2025 (16.1)
Cynnwys
1. Cyffredinol 5
2. Rheoli risgiau a rheolaeth fewnol 6
3. Cyfrifon ac archwilio 7
4. Y gyllideb ar praesept 8
5. Caffael 9
6. Bancio a thaliadau 11
7. Taliadau electronaidd 12
8. Taliadau siec 14
9. Cardiau talu 14
10. Arian mân 14
11. Talu cyflogau a lwfansau 15
12. Benthyciadau a buddsoddiadau 15
13. Incwm 16
14. Taliadau trwy gontractau am waith adeiladu neu waith adeiladweithiol arall 16
15. Storau ac offer 17
16. Asedau, eiddo a stadau 17
17. Yswiriant 17
18. [Elusennau] 18
19. Atal a diwygio Rheoliadau Ariannol 18
Atodiad 1 Proses dendro 19
Mabwysiadwyd y Rheoliadau Ariannol hyn gan y Cyngor yn ei gyfarfod a gynhaliwyd ar [rhowch y dyddiad].
 
1. Cyffredinol
1.1. Maer rheoliadau ariannol hyn yn rheoli rheolaeth ariannol y Cyngor ar Cyngor yn unig all eu newid neu eu diwygio trwy benderfyniad. Maent yn un o ddogfennau llywodraethur cyngor a rhaid cadw atynt law yn llaw â Rheolau Sefydlog y cyngor.
1.2. Mae disgwyl i gynghorwyr Cyngor ddilyn y rheoliadau hyn ac i beidio annog gweithwyr iw torri. Mae methu dilyn y rheoliadau hyn yn dwyn anfri ar swydd cynghorydd.
1.3. Gall unrhyw enghraifft o weithiwr yn torrir rheoliadau hyn yn fwriadol arwain at gamau disgyblu.
1.4. Yn y Rheoliadau Ariannol hyn:
Mae Rheoliadau cyfrifon ac archwilio yn golygur rheoliadau a gyhoeddwyd o dan Adran 39 Deddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2004, neu unrhyw ddeddfwriaeth ddisodlol, ac sydd wedyn ar waith, oni nodir yn wahanol.
Mae Cymeradwyo yn cyfeirio at weithred ar-lein, syn galluogi trafodiad electronaidd i ddigwydd.
Mae Awdurdodi yn cyfeirio at benderfyniad gan y cyngor, neu bwyllgor neu swyddog, i alluogi rhywbeth i ddigwydd.
Mae arferion priodol yn golygur rhai a nodir yn y Canllaw i Ymarferwyr.
Canllaw i Ymarferwyr Llywodraethiant ac Atebolrwydd ar gyfer Cynghorau Lleol yng Nghymru Canllaw i Ymarferwyr a gyhoeddwyd ar y cyd gan Un Llais Cymru a Chymdeithas Clercod Cynghorau Lleol yng Nghymru.
Mae Rhaid a thestun tywyll yn cyfeirio at gyfrifoldeb statudol na all y cyngor ei newid.
Mae Bydd yn cyfeirio at gyfarwyddyd anstatudol gan y cyngor iw aelodau a staff.
1.5. Maer Swyddog Ariannol Cyfrifol (SAC) yn swydd statudol ac fei penodir gan y cyngor. [Penodwyd y Clerc yn SAC ar gyfer y Cyngor hwn a bydd y rheoliadau hyn yn berthnasol yn hynny o beth.] Maer SAC yn;
gweithredu o dan gyfarwyddyd polisir cyngor;
gweinyddu materion ariannol y cyngor yn unol â phob Deddf, Rheoliad ac arfer priodol;
pennu ar ran y Cyngor ei gofnodion cyfrifo ai systemau rheolaeth gyfrifyddol;
sicrhau y cedwir at y systemau rheolaeth gyfrifyddol;
gofalu fod cofnodion cyfrifyddol y Cyngor yn cael eu cadwn gyfredol;
cynorthwyor Cyngor i sicrhau economi, effeithlonrwydd ac effeithiolrwydd wrth ddefnyddio ei adnoddau; ac
yn cynhyrchur wybodaeth rheolaeth ariannol syn ofynnol gan y Cyngor.
1.6. Ni ddylair cyngor ddirprwyo unrhyw benderfyniad ynghylch:
pennur gyllideb derfynol neur praesept (gofyniad treth y cyngor);
canlyniad adolygiad o effeithiolrwydd ei reolyddion mewnol
cymeradwyo datganiadau cyfrifo;
cymeradwyo datganiad llywodraethu blynyddol;
benthyca;
cyhoeddi ei fod yn gymwys ar gyfer y Grym Cymhwysedd Cyffredinol; a
rhoi sylw i argymhellion gan yr archwilwyr mewnol neu allanol.
1.7. Hefyd, maen rhaid ir cyngor:
benderfynu ac adolygun rheolaidd y mandad banc ar gyfer holl gyfrifon banc y cyngor;
cymeradwyo unrhyw grant neu ymrwymiad unigol dros [£5,000].
2. Rheoli risgiau a rheolaeth fewnol
2.1. Rhaid ir cyngor ofalu fod ganddo system rheolaeth fewnol gadarn, syn darparu rheolaeth ariannol, weithredol a risg effeithiol.
2.2. Bydd y Clerc [gydar SAC] yn paratoi, iw gymeradwyo gan [y cyngor], bolisi rheoli risg ar gyfer holl weithgarwch y cyngor. Bydd y polisi hwn ar trefniadau rheoli risg syn deillio ohono yn cael eu hadolygu gan y cyngor o leiaf yn flynyddol.
2.3. Wrth ystyried unrhyw weithgaredd newydd, bydd y Clerc [gydar SAC] yn paratoi asesiad risg drafft gan gynnwys cynigion rheoli risg iw ystyried gan y cyngor.
2.4. O leiaf unwaith y flwyddyn, rhaid ir cyngor adolygu effeithiolrwydd ei system rheolaeth fewnol, cyn cymeradwyor Datganiad Llywodraethiant Blynyddol.
2.5. Bydd rhaid ir systemau rheolaeth gyfrifyddol a ddewisir gan y SAC gynnwys camau i:
sicrhau y caiff risgiau eu rheolin briodol;
sicrhau y caiff trafodion ariannol eu cofnodin brydlon a manwl-gywir;
atal a chanfod anghywirdeb neu dwyll; a
galluogi ail-gyfansoddi unrhyw gofnodion a gollwyd;
adnabod dyletswyddau swyddogion syn delio â thrafodion a
sicrhau y caiff cyfrifoldebau eu rhannu.
2.6. O leiaf {unwaith bob chwarter}, ac ar ddiwedd pob blwyddyn ariannol, bydd aelod ac eithrior Cadeirydd (neu lofnodydd sieciau] yn cael ei benodi/phenodi i wirio cysoniadau banc (ar gyfer yr holl gyfrifon) a gynhyrchwyd gan y SAC. Bydd yr aelod yn llofnodir cysoniadau ar datganiadau banc gwreiddiol (neu ddogfennau tebyg) yn dystiolaeth o wiriad. Bydd y gweithgaredd hwn yn cael ei adrodd ar ei derfyn, gan gynnwys unrhyw eithriadau, ir cyngor ac yn cael ei nodi ganddo {gan y Pwyllgor Cyllid }.
2.7. Gwneir copïau wrth gefn rheolaidd or cofnodion ar unrhyw un o gyfrifiaduron y cyngor a chânt eu storio naill ai ar-lein neu mewn lleoliad ar wahân ir cyfrifiadur. Bydd y cyngor yn gwneud trefniadau i sicrhau nad ywr gallu i ddefnyddio unrhyw un o gyfrifiaduron y cyngor yn cael ei golli os yw gweithiwr yn gadael neu os nad ywn gallu gweithio am unrhyw reswm.
3. Cyfrifon ac archwilio
3.1. Bydd holl weithdrefnau cyfrifo a chofnodion ariannol y cyngor yn cael eu penderfynu gan y SAC yn unol âr Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio.
3.2. Rhaid ir cofnodion cyfrifo a benderfynir gan y SAC fod yn ddigonol i esbonio trafodion y cyngor a datgelu ei sefyllfa ariannol gyda chywirdeb rhesymol ar unrhyw adeg. Yn benodol felly, maen rhaid iddynt gynnwys:
cofnodion dyddiol or holl arian a dderbyniwyd ac a wariwyd gan y cyngor (a gofnodir yn y llyfr arian) ar materion y maent yn ymwneud â nhw;
cofnod o asedau a rhwymedigaethaur cyngor.
3.3. Caiff y cofnodion cyfrifo eu cynllunio mewn ffordd syn hwylusor gwaith o baratoir datganiadau cyfrifo yn y Datganiad {Llywodraethiant ac Atebolrwydd} Blynyddol.
3.4. Bydd y SAC yn cwblhau ac ardystio Datganiadau Cyfrifo blynyddol y cyngor a gynhwysir yn y Datganiad Llywodraethiant ac Atebolrwydd Blynyddol yn unol ag arferion priodol, cyn gynted ag y mae hynnyn ymarferol wedi diwedd y flwyddyn ariannol. Ar Ôl ardystior Datganiadau Cyfrifo, bydd y SAC yn eu cyflwyno (gydag unrhyw ddogfennau cysylltiedig) ir cyngor o fewn y cyfnodau amser a nodir yn y Rheoliadau Cyfrifo ac Archwilio.
3.5. Rhaid ir cyngor ofalu fod system archwilio mewnol ddigonol ac effeithiol oi gofnodion cyfrifo ar waith, ac oi system rheolaeth fewnol yn unol ag arferion priodol.
3.6. Bydd unrhyw swyddog neu aelod or cyngor yn darparu pa ddogfennau a chofnodion bynnag y maer archwilydd mewnol neu allanol yn eu hystyried yn angenrheidiol at ddibenion yr archwiliad a bydd, yn Ôl cyfarwyddyd y cyngor, yn rhoi ir SAC, yr archwilydd mewnol neur archwilydd allanol pa wybodaeth ac esboniad bynnag y maer cyngor yn eu hystyried yn angenrheidiol ir perwyl hwnnw.
3.7. Penodir yr archwilydd mewnol gan y cyngor neu un o bwyllgoraur cyngor a bydd yn cyflawni ei waith i werthuso effeithiolrwydd prosesau rheoli risg, rheolaeth a llywodraethiant y cyngor yn unol âr arferion priodol a nodir yn y Canllaw i Ymarferwyr.
3.8. Bydd y cyngor yn gofalu fod yr archwilydd mewnol:
yn gymwys ac yn annibynnol o weithgarwch ariannol y Cyngor;
yn cyflwyno adroddiad ysgrifenedig neu bersonol rheolaidd ir Cyngor, ac y cyflwynir o leiaf un adroddiad ysgrifenedig blynyddol ym mhob blwyddyn ariannol;
yn arddangos cymhwysedd, gwrthrychedd ac annibyniaeth, a bydd yn rhydd o unrhyw fuddiannau croes gwirioneddol neu dybiedig, gan gynnwys rhain deillio o berthnasoedd teuluol; ac
na fydd ganddynt unrhyw ran yn y penderfyniadau ariannol, nac yn y gwaith o reolir cyngor.
3.9. Ni ddylai archwilwyr mewnol o dan unrhyw amgylchiadau:
gyflawni unrhyw ddyletswyddau gweithrediadol ir Cyngor;
cychwyn neu gymeradwyo trafodion cyfrifo;
darparu cyngor ariannol, cyfreithiol nac o unrhyw fath arall ynghylch unrhyw drafodion ir dyfodol; na
chyfarwyddo gwaith unrhyw un o weithwyr y cyngor, ac eithrio ir graddau y cafodd y cyfryw weithwyr eu priodolin briodol i gynorthwyor archwilydd mewnol.
3.10. Er mwyn osgoi unrhyw amheuaeth, o ran yr archwiliad mewnol, bydd gan y termau annibynnol ac annibyniaeth yr un ystyr ag a ddisgrifir yn y Canllaw i Ymarferwyr.
3.11. Bydd y SAC yn gwneud trefniadau ar gyfer galluogi etholwyr i ymarfer eu hawliau o ran y cyfrifon, gan gynnwys y cyfle i archwilior cyfrifon, llyfrau a thalebau ac arddangos neu gyhoeddi unrhyw hysbysiadau a dogfennau syn ofynnol gan Reoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru).
3.12. Bydd y SAC, heb unrhyw oedi diangen, yn dwyn i sylw pob cynghorydd unrhyw ohebiaeth neu adroddiad gan archwilwyr mewnol neu allanol.
4. Y gyllideb ar praesept
4.1. Cyn pennu praesept, rhaid ir cyngor gyfrifo ei ofynion cyllidebol ar gyfer pob blwyddyn ariannol trwy baratoi a chymeradwyo cyllideb, yn unol â Deddf Cyllid Llywodraeth Leol 1992 neu ddeddfwriaeth ddilynol.
4.2. Caiff cyllidebau ar gyfer cyflogau, gan gynnwys cyfraniadau cyflogydd, eu hadolygu gan [y cyngor] yn flynyddol o leiaf ym mis [Hydref] ar gyfer y flwyddyn ariannol ganlynol a chedwir tystiolaeth or fersiwn derfynol mewn atodlen copi papur a lofnodir gan y Clerc a [Chadeirydd y Cyngor neu bwyllgor perthnasol]. {Bydd y SAC yn rhoi gwybod i bwyllgorau am unrhyw oblygiadau cyflogau cyn iddynt ystyried eu cyllidebau drafft.}
4.3. Heb fod yn hwyrach na [mis] bob blwyddyn, bydd y SAC yn paratoi cyllideb ddrafft yn cynnwys amcangyfrifon manwl or holl [dderbyniadau a thaliadau/incwm a gwariant] ar gyfer y flwyddyn ariannol ganlynol {ynghyd â rhagolwg ar gyfer y [tair blynedd ariannol]} nesaf, gan roi ystyriaeth i hyd oes asedau a goblygiadau cost atgyweirio neu brynu or newydd.
4.4. Ni fydd cyllidebau heb eu gwario ar gyfer prosiectau a gwblhawyd yn cael eu cario drosodd i flwyddyn ddilynol. {Ni ellir ond cario ymlaen arian heb ei wario ar gyfer prosiectau a gwblhawyd yn rhannol (trwy eu rhoi mewn cronfa wrth gefn wedii chlustnodi) gyda chymeradwyaeth ffurfiol y cyngor llawn.}
4.5. Mewn achosion priodol, bydd pob pwyllgor (os oes rhai) yn adolygu ei gyllideb ddrafft ac yn cyflwyno unrhyw newidiadau arfaethedig ir cyngor {pwyllgor cyllid} heb fod yn hwyrach na mis [Tachwedd] bob blwyddyn.
4.6. Caiff y gyllideb ddrafft {gydag unrhyw gynigion gan bwyllgorau a rhagolwg [tair blynedd]}, gan gynnwys unrhyw argymhellion ar gyfer defnyddio neu gronni arian wrth gefn, ei hystyried gan y {pwyllgor cyllid ac argymhelliad a wneir ir} cyngor.
4.7. Wedi ystyried y gyllideb arfaethedig a rhagolwg [tair blynedd], bydd y cyngor yn penderfynur gyllideb y mae ei hangen trwy bennu cyllideb. Bydd y cyngor yn pennu praesept ar gyfer y swm hwn erbyn [diwedd Ionawr] man pellaf ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf.
4.8. Caiff unrhyw aelod sydd heb dalu treth y cyngor am fwy na dau fis eu gwahardd rhag pleidleisio ar y gyllideb neur praesept gan Adran 106 Deddf Cyllid Llywodraeth Leol 1992 a rhaid iddynt ddatgelu ar ddechraur cyfarfod fod Adran 106 yn effeithio arnynt hwy.
4.9. Bydd y SAC yn rhoi manylion y praesept ir awdurdod bilio erbyn diwedd mis Chwefror man pellaf a bydd yn rhoi copi or gyllideb a gymeradwywyd i bob aelod.
4.10. Maer gyllideb a gytunwyd yn sail ar gyfer monitro cynnydd yn ystod y flwyddyn trwy gymharu gwariant ac incwm gwirioneddol gydar hyn a gynlluniwyd.
4.11. Caiff unrhyw ychwanegiad at, neu ddidyniad o, unrhyw gronfa wrth gefn wedii chlustnodi eu cytuno gan y cyngor {neu bwyllgor perthnasol}.
5. Caffael
5.1. Mae aelodau a swyddogion yn gyfrifol am sicrhau gwerth am arian ar bob achlysur. Dylai unrhyw swyddog syn caffael nwyddau, gwasanaethau neu waith ofalu, i gymaint graddau ag y mae hynnyn ymarferol, y ceir y telerau gorau sydd ar gael, fel arfer trwy gael prisiau gan nifer o gyflenwyr.
5.2. Dylair SAC wirio natur gyfreithlon unrhyw bryniant arfaethedig cyn iddo gael ei wneud ac ar gyfer pryniannau newydd neu anfynych, dylai sicrhau y caiff y grym cyfreithiol a ddefnyddir ei adrodd ir cyfarfod yr awdurdodir yr archeb ynddo ac y cofnodir hynny yn y cofnodion.
5.3. Rhaid i bob contract gydymffurfio â Rheolau Sefydlog y cyngor ar Rheoliadau Ariannol hyn ac ni wneir unrhyw eithriadau, ac eithrio mewn argyfwng.
5.4. Ar gyfer contract i gyflenwi nwyddau, gwasanaethau neu waith lle y bydd y gwerth amcangyfrifedig yn uwch nar trothwyon a bennwyd gan y Senedd, rhaid dilyn gofynion llawn Deddf Caffael 2023 a Rheoliadau Caffael (Cymru) 2024 neu unrhyw ddeddfwriaeth ddilynol (y Ddeddfwriaeth) ar gyfer tendro, dyfarnu a hysbysu am y contract hwnnw.
5.5. Pan maer gwerth amcangyfrifedig yn is na throthwyr Llywodraeth, bydd y cyngor (ac eithrio eitemau a restrir ym mharagraff 6.12) yn cael prisiau fel a ganlyn:
5.6. Ar gyfer contractau yr amcangyfrifir eu bod dros [£60,000] yn cynnwys TAW, bydd y Clerc yn {gofyn am dendrau ffurfiol gan o leiaf [dri] chyflenwr a gytunwyd gan [y cyngor]} NEUN {hysbysebu gwahoddiad agored i dendrwyr yn unol ag unrhyw ddarpariaethau perthnasol y Ddeddfwriaeth}. Gwahoddir tendrau yn unol ag Atodiad 1.
5.7. Ar gyfer contractau yr amcangyfrifir eu bod dros £30,000 yn cynnwys TAW, rhaid ir cyngor gydymffurfio ag unrhyw ofynion yn y Ddeddfwriaeth ynghylch cyhoeddi gwahoddiadau a hysbysiadau am ddyfarnu contractau.
5.8. Ar gyfer contractau dros [£3,000] ac eithrio TAW bydd y Clerc [neur SAC] yn gofyn am o leiaf [3] dyfynbris pris-penodol.
5.9. Pan maer gwerth rhwng [£500] a [£3,000] ac eithrio TAW, bydd y Clerc [neur SAC] yn ceisio cael 3 dyfynbris {allai gynnwys tystiolaeth o brisiau ar-lein, neu brisiau diweddar gan gyflenwyr rheolaidd.}
5.10. Ar gyfer pryniannau llai, bydd [y clerc] yn ceisio cael gwerth am arian.
5.11. Ni ddylid rhannu contractau er mwyn osgoi cydymffurfio âr rheolau hyn.
5.12. Nid oes rhaid defnyddior angen i gael prisiau cystadleuol yn y rheoliadau hyn ar gyfer contractau syn ymwneud ag eitemau (i) i (iv) isod:
i. gwasanaethau arbenigol, megis gweithwyr cyfreithiol proffesiynol yn gweithredu mewn anghydfodau;
ii. atgyweiriadau i, neu rannau ar gyfer, peiriannau neu offer;
iii. gwaith, nwyddau neu wasanaethau syn estyniad i gontract syn bod yn barod;
iv. nwyddau neu wasanaethau nad ydynt ar gael oddi wrth un cyflenwr neu syn cael eu gwerthu am bris penodol.
5.13. Pan wneir ceisiadau i hepgor y rheoliad ariannol hwn er mwyn gallu cytuno pris heb gystadleuaeth, dylid esbonior rheswm mewn argymhelliad ir cyngor {neu bwyllgor perthnasol}. Nid yw osgoi cystadleuaeth yn rheswm dilys.
5.14. Ni fydd rhaid ir cyngor dderbyn y tendr, dyfynbris neu amcan bris isaf nac o unrhyw fath arall.
5.15. Gall pryniannau unigol o fewn cyllideb a gytunwyd ar gyfer y math hwnnw o wariant gael ei awdurdodi gan:
[y Clerc], trwy awdurdod dirprwyedig, ar gyfer unrhyw eitemau o dan [£500] ac eithrio TAW.
y Clerc, wedi ymgynghori â Chadeirydd y Cyngor {neu Gadeirydd y pwyllgor priodol}, ar gyfer unrhyw eitemau o dan [£2,000] ac eithrio TAW.
{pwyllgor y cyngor y rhoddwyd grymoedd dirprwyedig priodol iddo ar gyfer yr holl eitemau o wariant o fewn eu cyllidebau dirprwyedig ar gyfer eitemau o dan [£5,000] ac eithrio TAW}
{ar gyfer grantiau, pwyllgor a gyfansoddwyd yn briodol o fewn unrhyw derfynau a osodwyd gan y cyngor ac yn unol ag unrhyw ddatganiad polisi a gytunwyd gan y cyngor.}
y cyngor ar gyfer pob eitem dros [£5,000];
Rhaid i awdurdodiad or fath gael ei gefnogi gan gofnod (ar gyfer penderfyniadau gan y cyngor neu bwyllgor) neu drywydd tystiolaeth archwiliadwy arall.
5.16. Ni ddylai unrhyw aelod unigol, na grŵp anffurfiol o aelodau, wneud archeb swyddogol {oni chânt eu cyfarwyddo i wneud hynny ymlaen llaw gan benderfyniad y cyngor} na gwneud unrhyw gontract ar ran y cyngor.
5.17. Ni ddylid awdurdodi unrhyw wariant fydd yn fwy nar gyllideb ar gyfer y math hwnnw o wariant ac eithrio trwy benderfyniad gan y cyngor {neu bwyllgor y dirprwywyd iddon briodol yn gweithredu o fewn ei Gylch Gorchwyl} ac eithrio mewn argyfwng.
5.18. Os oes perygl difrifol na fydd y cyngor yn gallu darparu ei wasanaethau neu berygl i ddiogelwch y cyhoedd ar eiddor cyngor, gall y clerc awdurdodi gwariant i fyny at [£2,000] ac eithrio TAW ar atgyweirio, amnewid neu waith arall sydd yn eu barn nhwn angenrheidiol, boed cyllideb ar gyfer gwariant or fath ai peidio. Bydd y Clerc yn adrodd ar gamau or fath ir Cadeirydd cyn gynted ag y bo modd ac ir [cyngor] cyn gynted ag y bo hynnyn ymarferol.
5.19. Ni ddylid awdurdodi unrhyw wariant, ni ddylid gwneud unrhyw gontract na derbyn tendr ar gyfer unrhyw brosiect sylweddol, onid ywr [cyngor] yn fodlon fod y cyllid angenrheidiol ar gael a phan mae angen benthyciad, y cafwyd cymeradwyaeth benthyca gan Lywodraeth Cymru yn gyntaf.
5.20. Cyflwynir archeb neu lythyr swyddogol ar gyfer pob gwaith, nwydd a gwasanaeth {dros [£250] ac eithrio TAW} oni chafodd contract ffurfiol ei baratoi neu pe bai archeb swyddogol yn amhriodol. Cedwir copïau o archebion, ynghyd â thystiolaeth y derbyniwyd y nwyddau.
5.21. Gellir camddefnyddio unrhyw system archebu ac fe reolir mynediad atynt gan [y SAC].
6. Bancio a thaliadau
6.1. Bydd trefniadau bancior Cyngor, gan gynnwys y mandad banc, yn cael eu gwneud gan y SAC a dylent gael eu cymeradwyo gan y Cyngor; ni ellir dirprwyo trefniadau bancio i bwyllgor. Penderfynodd y cyngor fancio gyda [enwr banc]. Dylent gael eu hadolygun [flynyddol] i sicrhau eu bod yn ddiogel ac effeithlon.
6.2. Maen rhaid ir cyngor gael trefniadau diogel ac effeithlon ar gyfer gwneud taliadau, i warchod rhag y posibilrwydd o dwyll neu gamgymeriad. Lle bynnag y bo modd, dylai mwy nac un person fod yn rhan o wneud unrhyw daliad, er enghraifft trwy gael awdurdodiad deuol ar-lein neu ddau berson yn llofnodi sieciau. Hyd yn oed pan gafodd pryniant ei awdurdodi, maen rhaid awdurdodir taliad hefyd a dim ond taliadau awdurdodedig ddylai gael eu cymeradwyo neu eu llofnodi er mwyn gadael ir arian adael banc y cyngor.
6.3. Bydd pob anfoneb iw talu yn cael eu harchwilio i sicrhau eu bod yn rhifyddol gywir, eu dadansoddi ir pennawd gwariant priodol au dilysu gan [y SAC] i gadarnhau y cafodd y gwaith, nwyddau neu wasanaethau y mae pob anfoneb yn gysylltiedig ag ef ei dderbyn, ei gyflawni ai archwilio ai fod yn cynrychioli gwariant a gymeradwywyd ynghynt gan y Cyngor. {Pan gaiff anfonebau eu hardystio fesul sypyn, bydd hynnyn cynnwys datganiad gan y SAC y cafodd pob anfoneb a restrir eu harchwilio, dilysu ac ardystio gan y SAC}.
6.4. Gellir crynhoi taliadau personol (gan gynnwys cyflogau, treuliau ac unrhyw daliad a wneir ynghylch terfynu cyflogaeth) i osgoi datgelu unrhyw wybodaeth bersonol.
6.5. Gwneir pob taliad trwy [fancio ar-lein/siec], yn unol â phenderfyniad gan y cyngor {neu bwyllgor y dirprwywyd iddon briodol} {neu benderfyniad dirprwyedig gan swyddog}, onid ywr [cyngor] yn penderfynu defnyddio dull talu gwahanol.
6.6. {Ar gyfer pob blwyddyn ariannol gall [y SAC] baratoi rhestr o daliadau syn codin rheolaidd oherwydd contract parhaus neu rwymedigaeth (megis Cyflogau, PAYE, Yswiriant Gwladol, cyfraniadau pensiwn, rhent, trethi, contractau cynnal a chadw rheolaidd ac eitemau tebyg) y gall y Cyngor {neu bwyllgor a chanddor awdurdod priodol} ei awdurdodi ymlaen llaw ar gyfer y flwyddyn}.
6.7. {Caiff copi or atodlen hon o daliadau rheolaidd ei lofnodi [gan ddau aelod] ar bob achlysur pan wneir taliad gan felly leihaur perygl o daliadau dyblyg.}
6.8. {Cyflwynir adroddiad o unrhyw daliadau or fath i gyfarfod priodol nesaf y cyngor neu Bwyllgor Cyllid} er gwybodaeth yn unig.
6.9. Ni fydd y Clerc ar SAC {ond} yn cael awdurdod dirprwyedig i awdurdodi taliadau o dan yr amgylchiadau canlynol:
i. {unrhyw daliadau i fyny at [£500] ac eithrio TAW, o fewn cyllideb a gytunwyd}.
ii. taliadau i fyny at [£2,000] ac eithrio TAW pan fo perygl difrifol na ellir darparu gwasanaethaur cyngor neu berygl i ddiogelwch y cyhoedd ar eiddor cyngor.
iii. os oes angen gwneud taliad er mwyn osgoi talu llog o dan Ddeddf Talu Dyledion Masnachol yn Hwyr (Llog) 1998 {neu i gydymffurfio ag amodau contractiol}, pan mae dyddiad dyladwy y taliad cyn cyfarfod arferol nesaf [y cyngor], pan maer [Clerc ar SAC] yn cadarnhau nad oes unrhyw anghydfod neu reswm arall i oedir taliad, ar yr amod y cyflwynir rhestr or cyfryw daliadau i gyfarfod nesaf priodol y cyngor [neu bwyllgor cyllid }.
iv. trosglwyddo arian oddi fewn i drefniadau bancior cyngor i fyny at swm o [£10,000], ar yr amod y cyflwynir rhestr or cyfryw daliadau i gyfarfod nesaf priodol y cyngor [neu bwyllgor cyllid].
6.10. Bydd y SAC yn paratoi rhestr o daliadau y mae angen eu hawdurdodi, fydd yn rhan o agendar cyfarfod ac, ynghyd âr anfonebau perthnasol, yn cyflwynor rhestr ir cyngor [neur pwyllgor cyllid]. Bydd y cyngor {neu bwyllgor} yn archwilior rhestr i sicrhau ei bod yn cydymffurfio âr gofynion priodol ac, wedi bodloni ei hun ir perwyl hwnnw, bydd yn awdurdodi ei thalu trwy benderfyniad. Bydd y rhestr wedii chymeradwyo yn cael ei llofnodi â blaenlythrennau yn syth o dan yr eitem olaf gan y person syn cadeirior cyfarfod. Darperir rhestr fanwl o bob taliad yng nghofnodion y cyfarfod hwnnw, neun atodiad iddynt.
7. Taliadau electronaidd
7.1. Pan wneir trefniadau bancio ar y rhyngrwyd gydag unrhyw fanc, penodir [y SAC] yn Weinyddydd Gwasanaeth. Bydd y mandad banc a gymeradwyir gan y cyngor yn nodi [nifer] y cynghorwyr fydd yn cael eu hawdurdodi i gymeradwyo trafodion ar y cyfrifon hynny a bydd isafswm o ddau berson yn rhan o unrhyw broses gymeradwyo ar-lein. {Gall y Clerc fod yn llofnodydd awdurdodedig, ond ni ddylai unrhyw lofnodydd fod yn rhan o gymeradwyo taliad iddyn nhw eu hunain.}
7.2. Bydd gan bob llofnodydd awdurdodedig fodd o weld cyfrifon banc y cyngor ar-lein.
7.3. Ni fydd unrhyw weithiwr na chynghorydd yn datgelu unrhyw PIN na chyfrinair syn berthnasol ir cyngor neu ei drefniadau bancio i unrhyw un na chawsant awdurdod ysgrifenedig gan y cyngor neu bwyllgor y dirprwywyd iddon briodol.
7.4. Bydd y Gweinyddydd Gwasanaethau yn paratoir holl eitemau iw talu ar-lein. Danfonir rhestr o daliadau iw cymeradwyo, ynghyd â chopïau or anfonebau perthnasol [trwy e-bost] at [ddau] lofnodydd awdurdodedig.
7.5. Os ywr Gweinyddydd Gwasanaethau yn absennol am gyfnod estynedig bydd [llofnodydd awdurdodedig] yn paratoi unrhyw eitemau iw talu cyn ir Gweinyddydd Gwasanaethau ddychwelyd.
7.6. Bydd dau [gynghorydd syn] llofnodyddion awdurdodedig yn gwirio manylion y taliadau trwy eu cymharu âr anfonebau cyn cymeradwyo pob taliad gan ddefnyddior system fancio ar-lein.
7.7. Cedwir tystiolaeth yn dangos pa aelodau a gymeradwyodd y taliad ar-lein {ac fe atodir argraffiad or trafodiad yn cadarnhau y gwnaed y taliad ir anfoneb at ddibenion archwilio}.
7.8. Cyflwynir rhestr lawn or holl daliadau a wnaed mewn mis i gyfarfod nesaf y [cyngor] {ac feu hatodir ir cofnodion}.
7.9. Gyda chymeradwyaeth [y cyngor] bob tro, gellir gwneud taliadau rheolaidd (megis nwy, trydan, ffÔn, band eang, dŵr, Trethi Cenedlaethol Annomestig, casglu sbwriel, cyfraniadau pensiwn a thaliadau HMRC) trwy ddebyd uniongyrchol amrywiol, ar yr amod y caiff y cyfarwyddiadau eu [llofnodi/cymeradwyo ar-lein] gan [ddau aelod awdurdodedig]. Dylair awdurdod i ddefnyddio debyd uniongyrchol amrywiol gael ei adnewyddu gan [y Cyngor] o leiaf bob dwy flynedd.
7.10. Gall y [Cyngor[ benderfynu gwneud taliadau trwy ddulliau BACS neu CHAPS ar yr amod y caiff y cyfarwyddiadau eu llofnodi neu eu tystio gan [ddau lofnodydd banc awdurdodedig] ac y cânt eu cadw a bod [y cyngor] yn cael adroddiad am unrhyw daliadau a wnaed yn y cyfarfod nesaf. Caiff yr awdurdod i ddefnyddio BACS neu CHAPS ei adnewyddu trwy benderfyniad y cyngor o leiaf bob dwy flynedd.
7.11. Os ywr cyngor yn barnu fod hynnyn briodol, gellir gwneud taliadau penodedig rheolaidd trwy archeb banc, ar yr amod y llofnodir y cyfarwyddiadau {neu eu cymeradwyo ar-lein} gan [ddau aelod], y cedwir tystiolaeth o hyn ac y rhoddir gwybod ir cyngor am unrhyw daliadau pan gânt eu gwneud. Dylai cyfarwyddo defnyddio archeb banc gael ei adolygu gan [y cyngor] o leiaf bob dwy flynedd.
7.12. Ni ellir ond gwneud newidiadau i fanylion cyfrifon ar gyfer cyflenwyr trwy hysbysiad papur ysgrifenedig gan y cyflenwr wedii wirio gan [ddau o] y Clerc [y SAC] [aelod]. Mae hwn yn faes lle y gallai twyll ddigwydd a dylair unigolion dan sylw ofalu fod unrhyw newid yn un dilys. Dylid gwirio data a gedwir gyda chyflenwyr bob [dwy flynedd].
7.13. Bydd aelodau a swyddogion yn gofalu fod unrhyw gyfrifiadur a ddefnyddir ar gyfer gwaith ariannol y cyngor yn ddigon diogel, a bod ganddo feddalwedd atal-firysau, atal-sbïo a wal dân syn cael ei ddiweddarun rheolaidd.
7.14. Ni ddylid defnyddio cyfleusterau cofio cyfrineiriau (ac eithrio storfeydd cyfrineiriau diogel syn defnyddio trefn ddilysu ac adnabod ar wahân} ar unrhyw gyfrifiadur a ddefnyddir ar gyfer gwaith bancior cyngor.
8. Taliadau siec
8.1. Bydd sieciau neu archebion i wneud taliad yn unol â phenderfyniad neu benderfyniad a ddirprwywyd yn cael eu llofnodi gan [ddau aelod or cyngor] {ac yn cael eu cydarwyddo gan y Clerc}.
8.2. Os oes gan aelod, sydd hefyd yn un or llofnodyddion banc, gysylltiad trwy berthynas deuluol neu fusnes âr sawl syn derbyn y taliad, ni ddylai, o dan amgylchiadau arferol, fod yn llofnodydd ir taliad dan sylw.
8.3. Er mwyn dangos fod y manylion ar y siec neu archeb i dalu yn cytuno gydar bonyn neur anfoneb neu ddogfen debyg, bydd y llofnodwyr hefyd yn blaenlythrennu bonyn y siec.
8.4. {Fel arfer, ni fydd sieciau neu archebion i dalu yn cael eu cyflwyno iw llofnodi ac eithrio mewn cyfarfod cyngor {neu bwyllgor} neun union cyn neu wedi cyfarfod or fath}. Bydd unrhyw lofnodion a gafwyd ac eithrio mewn cyfarfodydd or fath yn cael eu hadrodd ir cyngor [neu Bwyllgor Cyllid] yn y cyfarfod cyfleus nesaf.
9. Cardiau talu
9.1. Bydd unrhyw Gerdyn Debyd a ddefnyddir yn cael ei gyfyngun benodol ir Clerc [ar SAC] a bydd yn gyfyngedig hefyd i uchafswm gwerth un trafodiad o [£500] oni awdurdodir gan y cyngor neu bwyllgor cyllid yn ysgrifenedig cyn gwneud unrhyw archeb.
9.2. Gellir rhoi cerdyn debyd rhagdaledig i weithwyr ag iddo derfynau amrywiol. Pennir y terfynau hyn gan y cyngor. Bydd adroddiad am unrhyw drafodion a phryniannau a wneir yn cael ei gyflwyno ir [cyngor] ac awdurdodir unrhyw gynnydd yn y terfyn yn Ôl doethineb y [cyngor].
9.3. Bydd unrhyw gerdyn credyd corfforaethol neu gyfrif cerdyn masnachu a agorir gan y cyngor yn cael ei gyfyngun benodol iw ddefnyddio gan y Clerc [ar SAC] {nodwch swyddogion eraill} ac fe delir unrhyw weddill yn llawn bob mis..
9.4. Ni ddefnyddir cardiau credyd neu ddebyd personol aelodaur staff {o dan unrhyw amgylchiadau} NEU {ac eithrio treuliau i fyny at [£250] yn cynnwys TAW, a wariwyd yn unol â pholisir cyngor.}
10. Arian mân
10.1. {Ni fydd y Cyngor yn cadw unrhyw fath o gasgliad arian parod. Rhaid ir holl arian parod a dderbynnir gael ei fancio fel y mae. Bydd unrhyw daliadau a wneir mewn arian parod gan y Clerc [neur SAC] (er enghraifft ar gyfer stampiau neu fân nwyddau swyddfa) yn cael eu had-dalu yn rheolaidd, o leiaf yn chwarterol.} NEU {Bydd y SAC yn cadw cyfrif arian mân [casgliad arian mân/imprest] o [£250] a gall roi arian mân i swyddogion i ad-dalu treuliau gweithredol ac o fathau eraill.
a) Cedwir talebau ar gyfer taliadau a wnaed o arian mân, ynghyd â derbynebau i gadarnhau pob taliad.
b) Ni ddylid talu incwm mewn arian i mewn ir casgliad arian mân a dylid ei fancio ar wahân, fel y nodir mewn rhan arall or rheoliadau hyn.
Dangosir taliadau i gynnal y casgliad arian mân ar wahân ar unrhyw restr o daliadau a gyflwynir iw cymeradwyo.}
11. Talu cyflogau a lwfansau
11.1. Fel cyflogydd, rhaid ir cyngor wneud trefniadau i gydymffurfio â gofynion statudol deddfwriaeth PAYE.
11.2. Rhaid cadwn llawn at ganllawiau a gyhoeddir gan Banel Annibynnol Cymru ar Gydnabyddiaeth Ariannol ynghylch trethu lwfansau cynghorwyr.
11.3. Caiff cyfraddau cyflog eu cytuno gan y cyngor neu bwyllgor y dirprwywyd iddon briodol. Ni wneir unrhyw newidiadau i gyflog gros, enillion, neu delerau ac amodau cyflogaeth gweithiwr heb gydsyniad ymlaen llaw gan y cyngor {neu bwyllgor perthnasol}.
11.4. Telir cyflogau, ar Ôl didynnu treth, yswiriant gwladol, cyfraniadau pensiwn ac unrhyw ddidyniadau statudol neu arddewisol tebyg, ar y dyddiadau a nodir mewn contractau cyflogaeth.
11.5. Telir didyniadau o gyflog ir cyrff perthnasol o fewn y cyfnodau amser angenrheidiol, ar yr amod yr adroddir am bob taliad, fel y nodir uchod yn y rheoliadau hyn.
11.6. Bydd pob taliad cyflog net i weithwyr ar didyniadau statudol ac arddewisol priodol yn cael eu cofnodi mewn cyfrif rheoli cyflogres neu gofnod cyfrinachol arall, ac adroddir cyfanswm y cyfryw daliadau ymhob mis calendr yn y llyfr arian. Caiff adroddiadau cyflogres eu hystyried gan [y pwyllgor cyllid] i sicrhau y cafodd y taliadau cywir eu gwneud.
11.7. Cefnogir unrhyw daliadau terfynu gan adroddiad ir cyngor, yn cyflwyno achos busnes clir. Y cyngor llawn yn unig all awdurdodi taliadau terfynu.
11.8. Cyn cyflogi staff dros dro, maen rhaid ir cyngor ystyried achos busnes llawn.
12. Benthyciadau a buddsoddiadau
12.1. Rhaid i unrhyw gais am gymeradwyaeth Llywodraeth Cymru i fenthyca arian a threfniadau dilynol am fenthyciad gael ei awdurdodi gan y cyngor llawn ai gofnodi yn y cofnodion. Gwneir pob benthyciad yn enwr cyngor, ar Ôl cael y gymeradwyaeth angenrheidiol.
12.2. Rhaid i bob trefniant ariannol nad oes angen cymeradwyaeth benthyca ffurfiol gan Lywodraeth Cymru ar ei gyfer (megis Hur Bwrcas, lesio asedau diriaethol neu fenthyciadau iw had--dalu o fewn y flwyddyn ariannol) gael ei awdurdodi gan y cyngor llawn, yn dilyn adroddiad ysgrifenedig ar werth am arian y trafodiad arfaethedig.
12.3. Bydd y cyngor yn ystyried yr angen am Strategaeth a Pholisi Buddsoddi yn unol â Chanllawiau Statudol ar Fuddsoddiadau Llywodraeth Leol, y maen rhaid ei ysgrifennu yn unol â rheoliadau, arferion priodol a chanllawiau perthnasol. Caiff unrhyw Strategaeth a Pholisi eu hadolygu gan y cyngor o leiaf yn flynyddol.
12.4. Buddsoddir unrhyw arian sydd dan reolaeth y cyngor yn enwr cyngor.
12.5. Bydd pob tystysgrif buddsoddi a dogfennau eraill yn gysylltiedig â nhw yn cael eu cadw gan y SAC.
12.6. Gwneir taliadau ar gyfer buddsoddiadau tymor byr neu hirdymor, gan gynnwys trosglwyddiadau rhwng cyfrifon banc a gedwir yn yr un banc, yn unol âr rheoliadau hyn.
13. Incwm
13.1. Cyfrifoldeb y SAC fydd casglu a goruchwylior holl symiau syn daladwy ir Cyngor.
13.2. Bydd y cyngor yn adolygu pob ffi a thaliad am waith a wnaed, gwasanaethau a ddarparwyd, neu nwyddau a werthwyd o leiaf yn flynyddol fel rhan o broses pennur gyllideb, yn dilyn adroddiad gan y Clerc. Bydd [y SAC] yn gyfrifol am gasglur holl symiau syn ddyledus ir cyngor.
13.3. Bydd gwybodaeth am unrhyw symiau y bernir na ellir eu hadennill ac unrhyw ddyledion coll yn cael ei chyflwyno ir cyngor gan [y SAC] a byddant yn cael eu dileu yn ystod y flwyddyn. Dangosir cymeradwyaeth y cyngor yn y cofnodion cyfrifo.
13.4. Bydd pob swm a dderbynnir ar ran y cyngor yn cael eu talu i fancwyr y cyngor, yn unol â chyfarwyddyd y SAC. Bydd tarddiad pob swm a dderbynnir yn cael ei gofnodin glir ar y slip talu mewn neu gofnod arall.
13.5. Ni chaiff sieciau personol eu talu allan o arian syn cael ei ddal ar ran y cyngor.
13.6. {Bydd y SAC yn gofalu fod TAW yn cael ei gofnodin gywir ym meddalwedd cyfrifor cyngor a bod unrhyw Adroddiad TAW sydd ei angen yn cael ei gyflwyno gan y feddalwedd erbyn y dyddiad priodol}. NEU {Gwneir unrhyw hawliad ad-daliad o dan Adran 33 Deddf TAW 1994 yn {chwarterol pan maer hawliad yn fwy na [£100] ac} o leiaf yn flynyddol ar ddiwedd y flwyddyn ariannol.}
13.7. {Pan maer cyngor yn derbyn symiau sylweddol o arian parod yn rheolaidd, bydd y SAC yn sicrhau bod mwy nac un person yn bresennol pan gaiff yr arian ei gyfrif am y tro cyntaf, y ceir trefn gysoni gyda rhyw fath o reolaeth fel rhifau tocynnau, ac y cymerir gofal priodol o ran diogelwch unigolion syn bancio arian or fath.}
13.8. {Caiff unrhyw incwm syn eiddo i ymddiriedolaeth elusennol ei dalu i mewn i gyfrif banc elusennol. Rhoddir cyfarwyddiadau ar gyfer talu arian syn ddyledus or ymddiriedolaeth elusennol ir cyngor (i ad-dalu am wariant a wnaed eisoes gan yr awdurdod) i Reolwyr Ymddiriedolwyr yr elusen fydd yn cyfarfod ar wahân i unrhyw gyfarfod cyngor.}
14. Taliadau trwy gontractau am waith adeiladu neu waith adeiladweithiol arall
14.1. Pan mae contractau yn darparu ar gyfer talu trwy randaliadau bydd y SAC yn cadw cofnod o bob taliad or fath, a wneir o fewn y cyfnod amser a nodwyd yn y contract yn seiliedig ar dystysgrifau wediu llofnodi gan y pensaer neu ymgynghorydd arall a gyflogwyd i oruchwylior gwaith.
14.2. Rhaid i unrhyw amrywiad i, ychwanegiad at neu hepgoriad o gontract gael ei awdurdodi gan [y Clerc] yn ysgrifenedig ir contractwr, a rhoddir gwybod ir cyngor ble y tybir fod y gost derfynol yn debygol o fod 5% neu fwy uwchben swm y contract, neun debygol o fod yn fwy nar gyllideb sydd ar gael.
15. Storau ac offer
15.1. {[Bydd y swyddog syn gyfrifol am bob adran] yn gyfrifol am ofalu am storau ac offer [yn yr adran honno].}
15.2. Rhaid cael nodiadau cyflenwi ar gyfer yr holl nwyddau a dderbyniwyd iw storio neu a gyflenwyd mewn unrhyw fodd arall ac maen rhaid gwirio nwyddau o ran yr archeb au hansawdd ar yr adeg y gwneir y cyflenwad.
15.3. {Cedwir stociau ar y lefelau isaf derbyniol yn gydnaws â gofynion gweithredol.}
15.4. {Bydd y SAC yn gyfrifol am wneud archwiliadau achlysurol o stociau a storau, a hynny o leiaf yn flynyddol.}
16. Asedau, eiddo a stadau
16.1. Bydd y Clerc yn gwneud trefniadau addas ar gyfer storio holl weithredoedd eiddo a Thystysgrifau Cofrestrfa Dir eiddo sydd ym mherchnogaeth y cyngor.
16.2. Bydd y SAC yn gofalu y cedwir Cofrestr Asedau a Buddsoddiadau briodol a manwl-gywir, a chofnod o bob eiddo ym mherchnogaeth y cyngor, yn cofnodi lleoliad, maint, cynllun, cyfeirnod, manylion prynu, natur y budd, tenantiaethau a ganiatawyd, rhenti syn daladwy au pwrpas yn unol â Rheoliadau Cyfrifo ac Archwilio (Cymru).
16.3. Bydd y ffaith fod yr asedau diriaethol a ddangosir yn y Gofrestr yn dal i fodoli yn cael ei gadarnhau o leiaf yn flynyddol, efallai ar yr un pryd ag y cynhelir archwiliad iechyd a diogelwch o asedau.
16.4. Ni chaiff unrhyw fuddiannau mewn tir ei brynu neu ei gaffael mewn unrhyw ffordd arall, ei werthu, ei lesio nai waredu mewn unrhyw ffordd arall heb awdurdod y cyngor, ynghyd ag unrhyw gydsyniadau eraill syn ofynnol yn Ôl y gyfraith. Ym mhob sefyllfa, cyflwynir adroddiad ysgrifenedig ir cyngor ar werth a chyflwr archwiliedig yr eiddo (gan gynnwys materion fel caniatadau cynllunio a chyfamodau) ynghyd ag achos busnes llawn (gan gynnwys lefel digonol o ymgynghori gydar etholwyr pan maer gyfraith yn mynnu hynny).
Ni chaiff unrhyw eiddo symudol diriaethol ei brynu nai gaffael mewn unrhyw ffordd arall, ei werthu, ei lesio nai waredu mewn unrhyw ffordd arall heb awdurdod y cyngor, ynghyd ag unrhyw gydsyniadau eraill syn ofynnol yn Ôl y gyfraith, ac eithrio pan nad yw gwerth tybiedig unrhyw un darn o eiddo diriaethol, symudadwy yn fwy na [£500]. Ymhob sefyllfa rhaid cyflwyno adroddiad ysgrifenedig ir cyngor yn cynnwys achos busnes llawn.
17. Yswiriant
17.1. Bydd y SAC yn cadw cofnod o bob yswiriant a drefnwyd gan y cyngor ac or eiddo ar risgiau a warantir ganddo a bydd yn ei adolygun flynyddol cyn y dyddiad adnewyddu law yn llaw ag adolygiad y cyngor o reoli risgiau.
17.2. Bydd y Clerc yn rhoi gwybod yn syth ir [SAC] am bob risg, eiddo neu gerbydau newydd y mae angen eu hyswirio ac am unrhyw newidiadau syn effeithio yswiriannau presennol.
17.3. Bydd y SAC yn cael gwybod am unrhyw golled rhwymedigaeth neu ddifrod neu am unrhyw ddigwyddiad syn debyg o arwain at hawliad, a bydd yn rhoi gwybod [ir cyngor] amdanynt yn y cyfarfod nesaf. Bydd y SAC yn trafod pob hawliad i yswirwyr y cyngor {wedi ymgynghori âr Clerc}.
17.4. Cynhwysir holl weithwyr priodol y cyngor mewn math addas o sicrhad neu yswiriant gwarantu ffyddlondeb fydd yn gwarantu rhag y perygl uchaf o risg fel y penderfynir hynny [yn flynyddol[] gan y cyngor, neu bwyllgor y dirprwywyd y mater iddon briodol.
18. [Elusennau]
18.1. Pan mair cyngor yw unig ymddiriedolydd corff elusennol bydd y Clerc ar SAC yn gofalu y cedwir cyfrifon ar wahân or arian a gedwir mewn ymddiriedolaethau elusennol ac fe wneir adroddiadau ariannol ar wahân ar ba ffurf bynnag syn addas, yn unol â Chyfraith Elusennol a deddfwriaeth, neu yn Ôl gofynion y Comisiwn Elusennol. Bydd y Clerc ar SAC yn trefnu unrhyw archwiliad neu arolygiad annibynnol syn ofynnol gan Gyfraith Elusennol neu unrhyw Ddogfen Lywodraethu.]
19. Atal a diwygio Rheoliadau Ariannol
19.1. Bydd y cyngor yn adolygur Rheoliadau Ariannol hyn [yn flynyddol] ac wedi penodi clerc neu SAC newydd. Bydd y Clerc yn monitro newidiadau deddfwriaethol neu mewn arferion priodol a bydd yn rhoi gwybod ir cyngor am unrhyw angen dilynol i wneud newid ir Rheoliadau Ariannol hyn.
19.2. Gall y cyngor, trwy benderfyniad y cyngor a hysbyswyd yn briodol cyn cyfarfod perthnasol y cyngor, atal unrhyw ran or Rheoliadau Ariannol hyn, ar yr amod y cofnodir y rhesymau dros yr atal ac y cynhaliwyd asesiad or risgiau allai ddeillio o hynny ac y cafodd ei gyflwyno ymlaen llaw i holl aelodaur cyngor. Nid yw eu hatal yn datgymhwyso unrhyw ddeddfwriaeth nac yn caniatáu ir cyngor weithredun anghyfreithlon.
19.3. Gall y cyngor, trwy benderfyniad y cyngor a hysbyswyd yn briodol, atal y Rheoliadau Ariannol hyn dros dro, i ymdopi â chyfnodau absenoldeb, ad-drefnu llywodraeth leol, cyfyngiadau cenedlaethol neu amgylchiadau eithriadol eraill.
 
Atodiad 1 - Proses dendro
1) Bydd unrhyw wahoddiad i dendro yn datgan natur gyffredinol y contract arfaethedig a bydd y Clerc yn trefnur cymorth technegol angenrheidiol er mwyn paratoi manyleb mewn sefyllfaoedd priodol.
2) Bydd y gwahoddiad yn datgan hefyd fod rhaid cyfeirio tendrau at y Clerc trwyr post arferol, oni chytunwyd proses dendro electronaidd gan y cyngor.
3) Pan ddefnyddir proses bost, bydd pob cwmni tendro yn derbyn amlen wedii marcion benodol y dylid selior tendr ynddi a dylai barhau wedii selio tan y dyddiad a nodwyd ar gyfer agor tendrau am y contract hwnnw. Caiff pob tendr wedii selio eu hagor ar yr un pryd ar y dyddiad a nodwyd gan y Clerc ym mhresenoldeb o leiaf un aelod or cyngor.
4) Pan ddefnyddir proses dendro electronaidd, bydd y cyngor yn defnyddio cyfeiriad e-bost penodol fydd yn cael ei fonitro i sicrhau nad yw neb yn agor unrhyw dendr cyn y dyddiad cau ar gyfer cyflwyno tendrau.
5) Bydd unrhyw wahoddiad i dendro trwyr rheoliad hwn yn gaeth i Reol Sefydlog [cynhwyswch gyfeiriad at reol sefydlog berthnasol y cyngor] a bydd yn cyfeirio at amodau Deddf Llwgrwobrwyo 2010.
6) Pan nad ywr cyngor, neu bwyllgor y dirprwywyd iddon briodol, yn derbyn unrhyw dendr, dyfynbris neu amcan bris, ac na chaiff y gwaith ei roi a bod y cyngor yn gwahodd rhagor o brisiau, ni chaniateir i unrhyw berson gyflwyno tendr, dyfynbris neu amcan bris diweddarach oedd yn bresennol pan gynhaliwyd y broses gwneud penderfyniad wreiddiol.
LLANSANNAN COMMUNITY COUNCIL FINANCIAL REGULATIONS
Reviewed and adopted 12-02-2025 (16.1.)
Contents
1. General 5
2. Risk management and internal control 6
3. Accounts and audit 7
4. Budget and precept 8
5. Procurement 9
6. Banking and payments 11
7. Electronic payments 12
8. Cheque payments 14
9. Payment cards 14
10. Petty Cash 14
11. Payment of salaries and allowances 15
12. Loans and investments 15
13. Income 16
14. Payments under contracts for building or other construction works 16
15. Stores and equipment 17
16. Assets, properties and estates 17
17. Insurance 17
18. [Charities] 18
19. Suspension and revision of Financial Regulations 18
Appendix 1 - Tender process 19
These Financial Regulations were adopted by the council at its meeting held on [enter date].
 
1. General
1.1. These Financial Regulations govern the financial management of the council and may only be amended or varied by resolution of the council. They are one of the councils governing documents and shall be observed in conjunction with the councils Standing Orders.
1.2. Councillors are expected to follow these regulations and not to entice employees to breach them. Failure to follow these regulations brings the office of councillor into disrepute.
1.3. Wilful breach of these regulations by an employee may result in disciplinary proceedings.
1.4. In these Financial Regulations:
Accounts and Audit Regulations means the regulations issued under Section 39 of the Public Audit (Wales) Act 2004, or any superseding legislation, and then in force, unless otherwise specified.
Approve refers to an online action, allowing an electronic transaction to take place.
Authorise refers to a decision by the council, or a committee or an officer, to allow something to happen.
Proper practices means those set out in The Practitioners Guide
Practitioners Guide the Governance and Accountability for Local Councils in Wales A Practitioners Guide jointly published by One Voice Wales and the Society of Local Council Clerks in Wales.
Must and bold text refer to a statutory obligation the council cannot change.
Shall refers to a non-statutory instruction by the council to its members and staff.
1.5. The Responsible Financial Officer (RFO) holds a statutory office, appointed by the council. [The Clerk has been appointed as RFO and these regulations apply accordingly.] The RFO;
acts under the policy direction of the council;
administers the council's financial affairs in accordance with all Acts, Regulations and proper practices;
determines on behalf of the council its accounting records and control systems;
ensures the accounting control systems are observed;
ensures the accounting records are kept up to date;
seeks economy, efficiency and effectiveness in the use of council resources; and
produces financial management information as required by the council.
1.6. The council must not delegate any decision regarding:
setting the final budget or the precept (council tax requirement);
the outcome of a review of the effectiveness of its internal controls
approving accounting statements;
approving an annual governance statement;
borrowing;
declaring eligibility for the General Power of Competence; and
addressing recommendations from the internal or external auditors.
1.7. In addition, the council shall:
determine and regularly review the bank mandate for all council bank accounts;
authorise any grant or single commitment in excess of [£5,000].
2. Risk management and internal control
2.1. The council must ensure that it has a sound system of internal control, which delivers effective financial, operational and risk management.
2.2. The Clerk [with the RFO] shall prepare, for approval by [the council], a risk management policy covering all activities of the council. This policy and consequential risk management arrangements shall be reviewed by the council at least annually.
2.3. When considering any new activity, the Clerk [with the RFO] shall prepare a draft risk assessment including risk management proposals for consideration by the council.
2.4. At least once a year, the council must review the effectiveness of its system of internal control, before approving the Annual Governance Statement.
2.5. The accounting control systems determined by the RFO must include measures to:
ensure that risk is appropriately managed;
ensure the prompt, accurate recording of financial transactions;
prevent and detect inaccuracy or fraud; and
allow the reconstitution of any lost records;
identify the duties of officers dealing with transactions and
ensure division of responsibilities.
2.6. At least [once in each quarter], and at each financial year end, a member other than the Chair {or a cheque signatory} shall be appointed to verify bank reconciliations (for all accounts) produced by the RFO. The member shall sign and date the reconciliations and the original bank statements (or similar document) as evidence of this. This activity, including any exceptions, shall be reported to and noted by the council {Finance Committee}.
2.7. Regular back-up copies shall be made of the records on any council computer and stored either online or in a separate location from the computer. The council shall put measures in place to ensure that the ability to access any council computer is not lost if an employee leaves or is incapacitated for any reason.
3. Accounts and audit
3.1. All accounting procedures and financial records of the council shall be determined by the RFO in accordance with the Accounts and Audit Regulations.
3.2. The accounting records determined by the RFO must be sufficient to explain the councils transactions and to disclose its financial position with reasonably accuracy at any time. In particular, they must contain:
day-to-day entries of all sums of money received and expended by the council (documented in the cash book) and the matters to which they relate;
a record of the assets and liabilities of the council.
3.3. The accounting records shall be designed to facilitate the efficient preparation of the accounting statements in the Annual {Governance and Accountability} Return.
3.4. The RFO shall complete and certify the annual Accounting Statements of the council contained in the Annual Governance and Accountability Return in accordance with proper practices, as soon as practicable after the end of the financial year. Having certified the Accounting Statements, the RFO shall submit them (with any related documents) to the council, within the timescales required by the Accounts and Audit Regulations.
3.5. The council must ensure that there is an adequate and effective system of internal audit of its accounting records and internal control system in accordance with proper practices.
3.6. Any officer or member of the council must make available such documents and records as the internal or external auditor consider necessary for the purpose of the audit and shall, as directed by the council, supply the RFO, internal auditor, or external auditor with such information and explanation as the council considers necessary.
3.7. The internal auditor shall be appointed by the council or a committee of the council and shall carry out their work to evaluate the effectiveness of the councils risk management, control and governance processes in accordance with proper practices specified in the Practitioners Guide.
3.8. The council shall ensure that the internal auditor:
is competent and independent of the financial operations of the council;
reports to council in writing, or in person, on a regular basis with a minimum of one written report during each financial year;
can demonstrate competence, objectivity and independence, free from any actual or perceived conflicts of interest, including those arising from family relationships; and
has no involvement in the management or control of the council.
3.9. Internal may not under any circumstances:
perform any operational duties for the council;
initiate or approve accounting transactions;
provide financial, legal or other advice including in relation to any future transactions; or
direct the activities of any council employee, except to the extent that such employees have been appropriately assigned to assist the internal auditor.
3.10. For the avoidance of doubt, in relation to internal audit the terms independent and independence shall have the same meaning as described in The Practitioners Guide.
3.11. The RFO shall make arrangements for the exercise of electors rights in relation to the accounts, including the opportunity to inspect the accounts, books, and vouchers and display or publish any notices and documents required by Accounts and Audit (Wales) Regulations.
3.12. The RFO shall, without undue delay, bring to the attention of all councillors any correspondence or report from internal or external auditors.
4. Budget and precept
4.1. Before setting a precept, the council must calculate its budget requirement for each financial year by preparing and approving a budget, in accordance with The Local Government Finance Act 1992 or succeeding legislation.
4.2. Budgets for salaries and wages, including employer contributions shall be reviewed by [the council] at least annually in [October] for the following financial year and the final version shall be evidenced by a hard copy schedule signed by the Clerk and the [Chair of the Council or relevant committee]. {The RFO will inform committees of any salary implications before they consider their draft budgets.}
4.3. No later than [month] each year, the RFO shall prepare a draft budget with detailed estimates of all [receipts and payments/income and expenditure] for the following financial year {along with a forecast for the following [three financial years]}, taking account of the lifespan of assets and cost implications of repair or replacement.
4.4. Unspent budgets for completed projects shall not be carried forward to a subsequent year. {Unspent funds for partially completed projects may only be carried forward (by placing them in an earmarked reserve) with the formal approval of the full council.}
4.5. In appropriate cases, each committee (if any) shall review its draft budget and submit any proposed amendments to the council {finance committee} not later than the end of [November] each year.
4.6. The draft budget {with any committee proposals and [three-year]} forecast, including any recommendations for the use or accumulation of reserves, shall be considered by the {finance committee and a recommendation made to the} council.
4.7. Having considered the proposed budget and [three-year] forecast, the council shall determine its budget requirement by setting a budget. The council shall set a precept for this amount no later than [the end of January] for the ensuing financial year.
4.8. Any member with council tax unpaid for more than two months is prohibited from voting on the budget or precept by Section 106 of the Local Government Finance Act 1992 and must disclose at the start of the meeting that Section 106 applies to them.
4.9. The RFO shall issue the precept to the billing authority no later than the end of February and supply each member with a copy of the agreed annual budget.
4.10. The agreed budget provides a basis for monitoring progress during the year by comparing actual spending and income against what was planned.
4.11. Any addition to, or withdrawal from, any earmarked reserve shall be agreed by the council {or relevant committee}.
5. Procurement
5.1. Members and officers are responsible for obtaining value for money at all times. Any officer procuring goods, services or works should ensure, as far as practicable, that the best available terms are obtained, usually by obtaining prices from several suppliers.
5.2. The RFO should verify the lawful nature of any proposed purchase before it is made and in the case of new or infrequent purchases, should ensure that the legal power being used is reported to the meeting at which the order is authorised and also recorded in the minutes.
5.3. Every contract shall comply with the councils Standing Orders and these Financial Regulations and no exceptions shall be made, except in an emergency.
5.4. For a contract for the supply of goods, services or works where the estimated value will exceed the thresholds set by Parliament, the full requirements of The Procurement Act 2023 and the Procurement (Wales) Regulations 2024 or any superseding legislation (the Legislation), must be followed in respect of the tendering, award and notification of that contract.
5.5. Where the estimated value is below the Government threshold, the council shall (with the exception of items listed in paragraph 6.12) obtain prices as follows:
5.6. For contracts estimated to exceed [£60,000] including VAT, the Clerk shall {seek formal tenders from at least [three] suppliers agreed by [the council]} OR {advertise an open invitation for tenders in compliance with any relevant provisions of the Legislation}. Tenders shall be invited in accordance with Appendix 1.
5.7. For contracts estimated to be over £30,000 including VAT, the council must comply with any requirements of the Legislation regarding the publication of invitations and notices about the award of contracts.
5.8. For contracts greater than [£3,000] excluding VAT the Clerk [or RFO] shall seek at least [3] fixed-price quotes.
5.9. Where the value is between [£500] and [£3,000] excluding VAT, the Clerk [or RFO] shall try to obtain 3 estimates {which might include evidence of online prices, or recent prices from regular suppliers.}
5.10. For smaller purchases, [the clerk] shall seek to achieve value for money.
5.11. Contracts must not be split to avoid compliance with these rules.
5.12. The requirement to obtain competitive prices in these regulations need not apply to contracts that relate to items (i) to (iv) below:
i. specialist services, such as legal professionals acting in disputes;
ii. repairs to, or parts for, existing machinery or equipment;
iii. works, goods or services that constitute an extension of an existing contract;
iv. goods or services that are only available from one supplier or are sold at a fixed price.
5.13. When applications are made to waive this financial regulation to enable a price to be negotiated without competition, the reason should be set out in a recommendation to the council {or relevant committee}. Avoidance of competition is not a valid reason.
5.14. The council shall not be obliged to accept the lowest or any tender, quote or estimate.
5.15. Individual purchases within an agreed budget for that type of expenditure may be authorised by:
[the Clerk], under delegated authority, for any items below [£500] excluding VAT.
the Clerk, in consultation with the Chair of the Council {or Chair of the appropriate committee}, for any items below [£2,000] excluding VAT.
{a duly delegated committee of the council for all items of expenditure within their delegated budgets for items under [£5,000] excluding VAT}
{in respect of grants, a duly authorised committee within any limits set by council and in accordance with any policy statement agreed by the council.}
the council for all items over [£5,000];
Such authorisation must be supported by a minute (in the case of council or committee decisions) or other auditable evidence trail.
5.16. No individual member, or informal group of members may issue an official order {unless instructed to do so in advance by a resolution of the council} or make any contract on behalf of the council.
5.17. No expenditure may be authorised that will exceed the budget for that type of expenditure other than by resolution of the council {or a duly delegated committee acting within its Terms of Reference} except in an emergency.
5.18. In cases of serious risk to the delivery of council services or to public safety on council premises, the clerk may authorise expenditure of up to [£2,000] excluding VAT on repair, replacement or other work that in their judgement is necessary, whether or not there is any budget for such expenditure. The Clerk shall report such action to the Chair as soon as possible and to [the council] as soon as practicable thereafter.
5.19. No expenditure shall be authorised, no contract entered into or tender accepted in relation to any major project, unless [the council] is satisfied that the necessary funds are available and that where a loan is required, Welsh Government borrowing approval has been obtained first.
5.20. An official order or letter shall be issued for all work, goods and services {above [£250] excluding VAT} unless a formal contract is to be prepared or an official order would be inappropriate. Copies of orders shall be retained, along with evidence of receipt of goods.
5.21. Any ordering system can be misused and access to them shall be controlled by [the RFO].
6. Banking and payments
6.1. The council's banking arrangements, including the bank mandate, shall be made by the RFO and authorised by the council; banking arrangements shall not be delegated to a committee. The council has resolved to bank with [name bank]. The arrangements shall be reviewed [annually] for security and efficiency.
6.2. The council must have safe and efficient arrangements for making payments, to safeguard against the possibility of fraud or error. Wherever possible, more than one person should be involved in any payment, for example by dual online authorisation or dual cheque signing. Even where a purchase has been authorised, the payment must also be authorised and only authorised payments shall be approved or signed to allow the funds to leave the councils bank.
6.3. All invoices for payment should be examined for arithmetical accuracy, analysed to the appropriate expenditure heading and verified to confirm that the work, goods or services were received, checked and represent expenditure previously authorised by the council before being certified by [the RFO]. {Where the certification of invoices is done as a batch, this shall include a statement by the RFO that all invoices listed have been examined, verified and certified by the RFO}.
6.4. Personal payments (including salaries, wages, expenses and any payment made in relation to the termination of employment) may be summarised to avoid disclosing any personal information.
6.5. All payments shall be made by [online banking/cheque], in accordance with a resolution of the council {or duly delegated committee}{or a delegated decision by an officer}, unless [the council] resolves to use a different payment method.
6.6. {For each financial year [the RFO] may draw up a schedule of regular payments due in relation to a continuing contract or obligation (such as Salaries, PAYE, National Insurance, pension contributions, rent, rates, regular maintenance contracts and similar items), which the council {or a duly delegated committee} may authorise in advance for the year}.
6.7. {A copy of this schedule of regular payments shall be signed by [two members] on each and every occasion when payment is made - to reduce the risk of duplicate payments.}
6.8. {A list of such payments shall be reported to the next appropriate meeting of the council or Finance Committee} for information only.
6.9. The Clerk and RFO shall have delegated authority to authorise payments {only} in the following circumstances:
i. {any payments of up to [£500] excluding VAT, within an agreed budget}.
ii. payments of up to [£2,000] excluding VAT in cases of serious risk to the delivery of council services or to public safety on council premises.
iii. any payment necessary to avoid a charge under the Late Payment of Commercial Debts (Interest) Act 1998 {or to comply with contractual terms}, where the due date for payment is before the next scheduled meeting of [the council], where the [Clerk and RFO] certify that there is no dispute or other reason to delay payment, provided that a list of such payments shall be submitted to the next appropriate meeting of council {or finance committee}.
iv. Fund transfers within the councils banking arrangements up to the sum of [£10,000], provided that a list of such payments shall be submitted to the next appropriate meeting of council [or finance committee].
6.10. The RFO shall present a schedule of payments requiring authorisation, forming part of the agenda for the meeting, together with the relevant invoices, to the council {or finance committee}. The council {or committee} shall review the schedule for compliance and, having satisfied itself, shall authorise payment by resolution. The authorised schedule shall be initialled immediately below the last item by the person chairing the meeting. A detailed list of all payments shall be disclosed within or as an attachment to the minutes of that meeting.
7. Electronic payments
7.1. Where internet banking arrangements are made with any bank, [the RFO] shall be appointed as the Service Administrator. The bank mandate agreed by the council shall identify [a number of] councillors who will be authorised to approve transactions on those accounts and a minimum of two people will be involved in any online approval process. {The Clerk may be an authorised signatory, but no signatory should be involved in approving any payment to themselves.}
7.2. All authorised signatories shall have access to view the councils bank accounts online.
7.3. No employee or councillor shall disclose any PIN or password, relevant to the council or its banking, to anyone not authorised in writing by the council or a duly delegated committee.
7.4. The Service Administrator shall set up all items due for payment online. A list of payments for approval, together with copies of the relevant invoices, shall be sent [by email] to [two] authorised signatories.
7.5. In the prolonged absence of the Service Administrator [an authorised signatory] shall set up any payments due before the return of the Service Administrator.
7.6. Two [councillors who are] authorised signatories shall check the payment details against the invoices before approving each payment using the online banking system.
7.7. Evidence shall be retained showing which members approved the payment online {and a printout of the transaction confirming that the payment has been made shall be appended to the invoice for audit purposes}.
7.8. A full list of all payments made in a month shall be provided to the next [council] meeting {and appended to the minutes}.
7.9. With the approval of [the council] in each case, regular payments (such as gas, electricity, telephone, broadband, water, National Non-Domestic Rates, refuse collection, pension contributions and HMRC payments) may be made by variable direct debit, provided that the instructions are [signed/approved online] by [two authorised members]. The approval of the use of each variable direct debit shall be reviewed by [the council] at least every two years.
7.10. Payment may be made by BACS or CHAPS by resolution of [the council] provided that each payment is approved online by [two authorised bank signatories], evidence is retained and any payments are reported to [the council] at the next meeting. The approval of the use of BACS or CHAPS shall be renewed by resolution of the council at least every two years.
7.11. If thought appropriate by the council, regular payments of fixed sums may be made by bankers standing order, provided that the instructions are signed {or approved online} by [two members], evidence of this is retained and any payments are reported to council when made. The approval of the use of a bankers standing order shall be reviewed by [the council] at least every two years.
7.12. Account details for suppliers may only be changed upon written notification by the supplier verified by [two of] the Clerk and [the RFO] [a member]. This is a potential area for fraud and the individuals involved should ensure that any change is genuine. Data held should be checked with suppliers every [two years].
7.13. Members and officers shall ensure that any computer used for the councils financial business has adequate security, with anti-virus, anti-spyware and firewall software installed and regularly updated.
7.14. Remembered password facilities {other than secure password stores requiring separate identity verification} should not be used on any computer used for council banking.
8. Cheque payments
8.1. Cheques or orders for payment in accordance in accordance with a resolution or delegated decision shall be signed by [two members]{and countersigned by the Clerk}.
8.2. A signatory having a family or business relationship with the beneficiary of a payment shall not, under normal circumstances, be a signatory to that payment.
8.3. To indicate agreement of the details on the cheque with the counterfoil and the invoice or similar documentation, the signatories shall also initial the cheque counterfoil and invoice.
8.4. {Cheques or orders for payment shall not normally be presented for signature other than at, or immediately before or after a council {or committee} meeting}. Any signatures obtained away from council meetings shall be reported to the council {or Finance Committee} at the next convenient meeting.
9. Payment cards
9.1. Any Debit Card issued for use will be specifically restricted to [the Clerk and the RFO] and will also be restricted to a single transaction maximum value of [£500] unless authorised by council or finance committee in writing before any order is placed.
9.2. A pre-paid debit card may be issued to employees with varying limits. These limits will be set by [the council]. Transactions and purchases made will be reported to [the council] and authority for topping-up shall be at the discretion of [the council].
9.3. Any corporate credit card or trade card account opened by the council will be specifically restricted to use by the Clerk {and RFO} {specify other officers} and any balance shall be paid in full each month.
9.4. Personal credit or debit cards of members or staff shall not be used {under any circumstances.} OR {except for expenses of up to [£250] including VAT, incurred in accordance with council policy.}
10. Petty Cash
10.1. {The council will not maintain any form of cash float. All cash received must be banked intact. Any payments made in cash by the Clerk [or RFO] (for example for postage or minor stationery items) shall be refunded on a regular basis, at least quarterly.} OR {The RFO shall maintain a petty cash [float/imprest account] of [£250] and may provide petty cash to officers for the purpose of defraying operational and other expenses.
a) Vouchers for payments made from petty cash shall be kept, along with receipts to substantiate every payment.
b) Cash income received must not be paid into the petty cash float but must be separately banked, as provided elsewhere in these regulations.
c) Payments to maintain the petty cash float shall be shown separately on any schedule of payments presented for approval.}
11. Payment of salaries and allowances
11.1. As an employer, the council must make arrangements to comply with the statutory requirements of PAYE legislation.
11.2. Guidance issued by the Independent Remuneration Panel for Wales in relation to the taxation of councillor allowances must be fully adhered to.
11.3. Salary rates shall be agreed by the council, or a duly delegated committee. No changes shall be made to any employees gross pay, emoluments, or terms and conditions of employment without the prior consent of the council {or relevant committee}.
11.4. Payment of salaries shall be made, after deduction of tax, national insurance, pension contributions and any similar statutory or discretionary deductions, on the dates stipulated in employment contracts.
11.5. Deductions from salary shall be paid to the relevant bodies within the required timescales, provided that each payment is reported, as set out in these regulations above.
11.6. Each payment to employees of net salary and to the appropriate creditor of the statutory and discretionary deductions shall be recorded in a payroll control account or other separate confidential record, with the total of such payments each calendar month reported in the cashbook. Payroll reports will be reviewed by [the finance committee] to ensure that the correct payments have been made.
11.7. Any termination payments shall be supported by a report to the council, setting out a clear business case. Termination payments shall only be authorised by the full council.
11.8. Before employing interim staff, the council must consider a full business case.
12. Loans and investments
12.1. Any application for Welsh Government approval to borrow money and subsequent arrangements for a loan must be authorised by the full council and recorded in the minutes. All borrowing shall be in the name of the council, after obtaining any necessary approval.
12.2. Any financial arrangement which does not require formal borrowing approval from the Welsh Government (such as Hire Purchase, Leasing of tangible assets or loans to be repaid within the financial year) must be authorised by the full council, following a written report on the value for money of the proposed transaction.
12.3. The council shall consider the requirement for an Investment Strategy and Policy in accordance with Statutory Guidance on Local Government Investments, which must be written be in accordance with relevant regulations, proper practices and guidance. Any Strategy and Policy shall be reviewed by the council at least annually.
12.4. All investment of money under the control of the council shall be in the name of the council.
12.5. All investment certificates and other documents relating thereto shall be retained in the custody of the RFO.
12.6. Payments in respect of short term or long-term investments, including transfers between bank accounts held in the same bank, shall be made in accordance with these regulations.
13. Income
13.1. The collection of all sums due to the council shall be the responsibility of and under the supervision of the RFO.
13.2. The council will review all fees and charges for work done, services provided, or goods sold at least annually as part of the budget-setting process, following a report of the Clerk. [The RFO] shall be responsible for the collection of all amounts due to the council.
13.3. Any sums found to be irrecoverable and any bad debts shall be reported to the council by [the RFO] and shall be written off in the year. The councils approval shall be shown in the accounting records.
13.4. All sums received on behalf of the council shall be deposited intact with the council's bankers, with such frequency as the RFO considers necessary. The origin of each receipt shall clearly be recorded on the paying-in slip or other record.
13.5. Personal cheques shall not be cashed out of money held on behalf of the council.
13.6. {The RFO shall ensure that VAT is correctly recorded in the councils accounting software and that any VAT Return required is submitted form the software by the due date}. OR {Any repayment claim under section 33 of the VAT Act 1994 shall be made {quarterly where the claim exceeds [£100] and} at least annually at the end of the financial year.}
13.7. {Where significant sums of cash are regularly received by the council, the RFO shall ensure that more than one person is present when the cash is counted in the first instance, that there is a reconciliation to some form of control record such as ticket issues, and that appropriate care is taken for the security and safety of individuals banking such cash.}
13.8. {Any income that is the property of a charitable trust shall be paid into a charitable bank account. Instructions for the payment of funds due from the charitable trust to the council (to meet expenditure already incurred by the authority) will be given by the Managing Trustees of the charity meeting separately from any council meeting.}
14. Payments under contracts for building or other construction works
14.1. Where contracts provide for payment by instalments the RFO shall maintain a record of all such payments, which shall be made within the time specified in the contract based on signed certificates from the architect or other consultant engaged to supervise the works.
14.2. Any variation of, addition to or omission from a contract must be authorised by [the Clerk] to the contractor in writing, with the council being informed where the final cost is likely to exceed the contract sum by 5% or more, or likely to exceed the budget available.
15. Stores and equipment
15.1. {[The officer in charge of each section] shall be responsible for the care and custody of stores and equipment [in that section].}
15.2. Delivery notes shall be obtained in respect of all goods received into store or otherwise delivered and goods must be checked as to order and quality at the time delivery is made.
15.3. {Stocks shall be kept at the minimum levels consistent with operational requirements.}
15.4. {The RFO shall be responsible for periodic checks of stocks and stores, at least annually.}
16. Assets, properties and estates
16.1. The Clerk shall make arrangements for the safe custody of all title deeds and Land Registry Certificates of properties held by the council.
16.2. The RFO shall ensure that an appropriate and accurate Register of Assets and Investments is kept up to date, with a record of all properties held by the council, their location, extent, plan, reference, purchase details, nature of the interest, tenancies granted, rents payable and purpose for which held, in accordance with Accounts and Audit (Wales) Regulations.
16.3. The continued existence of tangible assets shown in the Register shall be verified at least annually, possibly in conjunction with a health and safety inspection of assets.
16.4. No interest in land shall be purchased or otherwise acquired, sold, leased or otherwise disposed of without the authority of the council, together with any other consents required by law. In each case a written report shall be provided to council in respect of valuation and surveyed condition of the property (including matters such as planning permissions and covenants) together with a proper business case (including an adequate level of consultation with the electorate where required by law).
No tangible moveable property shall be purchased or otherwise acquired, sold, leased or otherwise disposed of, without the authority of the council, together with any other consents required by law, except where the estimated value of any one item does not exceed [£500]. In each case a written report shall be provided to council with a full business case.
17. Insurance
17.1. The RFO shall keep a record of all insurances effected by the council and the property and risks covered, reviewing these annually before the renewal date in conjunction with the councils review of risk management.
17.2. The Clerk shall give prompt notification to [the RFO] of all new risks, properties or vehicles which require to be insured and of any alterations affecting existing insurances.
17.3. The RFO shall be notified of any loss, liability, damage or event likely to lead to a claim, and shall report these to [the council] at the next available meeting. The RFO shall negotiate all claims on the council's insurers {in consultation with the Clerk}.
17.4. All appropriate members and employees of the council shall be included in a suitable form of security or fidelity guarantee insurance which shall cover the maximum risk exposure as determined [annually] by the council, or duly delegated committee.
18. [Charities]
18.1. Where the council is sole managing trustee of a charitable body the Clerk and RFO shall ensure that separate accounts are kept of the funds held on charitable trusts and separate financial reports made in such form as shall be appropriate, in accordance with Charity Law and legislation, or as determined by the Charity Commission. The Clerk and RFO shall arrange for any audit or independent examination as may be required by Charity Law or any Governing Document.]
19. Suspension and revision of Financial Regulations
19.1. The council shall review these Financial Regulations [annually] and following any change of clerk or RFO. The Clerk shall monitor changes in legislation or proper practices and advise the council of any need to amend these Financial Regulations.
19.2. The council may, by resolution duly notified prior to the relevant meeting of council, suspend any part of these Financial Regulations, provided that reasons for the suspension are recorded and that an assessment of the risks arising has been presented to all members. Suspension does not disapply any legislation or permit the council to act unlawfully.
19.3. The council may temporarily amend these Financial Regulations by a duly notified resolution, to cope with periods of absence, local government reorganisation, national restrictions or other exceptional circumstances.
 
Appendix 1 - Tender process
1) Any invitation to tender shall state the general nature of the intended contract and the Clerk shall obtain the necessary technical assistance to prepare a specification in appropriate cases.
2) The invitation shall in addition state that tenders must be addressed to the Clerk in the ordinary course of post, unless an electronic tendering process has been agreed by the council.
3) Where a postal process is used, each tendering firm shall be supplied with a specifically marked envelope in which the tender is to be sealed and remain sealed until the prescribed date for opening tenders for that contract. All sealed tenders shall be opened at the same time on the prescribed date by the Clerk in the presence of at least one member of council.
4) Where an electronic tendering process is used, the council shall use a specific email address that will be monitored to ensure that nobody accesses any tender before the expiry of the deadline for submission.
5) Any invitation to tender issued under this regulation shall be subject to Standing Order [insert reference of the councils relevant standing order] and shall refer to the terms of the Bribery Act 2010.
6) Where the council, or duly delegated committee, does not accept any tender, quote or estimate, the work is not allocated and the council requires further pricing, no person shall be permitted to submit a later tender, estimate or quote who was present when the original decision-making process was being undertaken.
Materion Ariannol a Polisiau / Financial Matters and Policies Statistics: 0 click throughs, 12 views since start of 2025